Impermanent Loss, còn được gọi là tổn thất tạm thời, là một loại rủi ro mà Liquidity Provider (LP) phải đối mặt khi cung cấp thanh khoản cho các sàn giao dịch giao thức tự động (AMM DEX). Tuy nhiên, LP vẫn tiếp tục cung cấp thanh khoản vì họ hiểu rằng phí giao dịch sẽ bù đắp cho phần tổn thất tạm thời đã xảy ra. Hãy cùng chúng tôi khám phá thêm về Impermanent Loss thông qua bài viết dưới đây nhé!
Xem thêm bài viết : Over Protocol là gì? đơn giản hóa chạy node với Layer 1 này
Impermanent Loss là gì?
Impermanent Loss, hoặc tổn thất tạm thời, là một rủi ro mà Liquidity Provider (LP) phải đối mặt khi cung cấp thanh khoản trên các sàn giao dịch giao thức tự động (AMM DEX) như Uniswap, PancakeSwap, SushiSwap và các sàn tương tự. Impermanent Loss xảy ra khi giá trị của các cặp coin/token trong pool thay đổi do biến động mạnh trên thị trường crypto.
Impermanent Loss là một trong những khuyết điểm đặc trưng của AMM DEX so với sàn giao dịch trung gian truyền thống (CEX) vì AMM DEX không có orderbook mà chỉ sử dụng các pool chứa các loại tài sản crypto. Khi người dùng rút một lượng tài sản khỏi pool, tỷ lệ giữa các cặp coin/token trong pool thay đổi, dẫn đến Impermanent Loss cho LP.
Tuy nhiên, LP vẫn tiếp tục cung cấp thanh khoản mặc dù có nguy cơ thua lỗ. Lý do là Impermanent Loss có thể được bù đắp bằng phí giao dịch. Ví dụ, Uniswap tính phí 0,3% cho mỗi giao dịch swap token và phí này được chia sẻ cho LP. Nếu có một lượng giao dịch lớn xảy ra trong một pool, việc cung cấp thanh khoản có thể tạo ra lợi nhuận cho LP ngay cả khi pool đó gặp Impermanent Loss. Tuy nhiên, việc này phụ thuộc vào giao thức, pool thanh khoản cụ thể, tài sản ký gửi và các điều kiện thị trường crypto.
“Tổn thất tạm thời” Impermanent Loss có nghĩa là gì?
Tổn thất tạm thời (Impermanent Loss) xảy ra khi tỷ giá giữa hai loại tài sản thay đổi so với thời điểm LP cung cấp thanh khoản. Tuy nhiên, nếu tỷ giá này khôi phục lại như ban đầu, thì tổn thất tạm thời cũng sẽ được khắc phục. Tuy vậy, tổn thất tạm thời có thể trở thành tổn thất vĩnh viễn nếu tỷ giá giữa hai loại tài sản không bao giờ quay trở lại như cũ hoặc LP rút tiền từ pool thanh khoản khi tỷ giá đã biến động.
Impermanent Loss hoạt động thế nào?
Hãy xem ví dụ về LP cung cấp thanh khoản cho cặp USDT và ETH trên Uniswap. Chúng ta sẽ giả định rằng ban đầu, LP Bob gửi 1 ETH và 100 USDC vào pool thanh khoản trên Uniswap. Với các AMM DEX, cặp token được gửi vào pool phải có giá trị tương đương. Vì vậy, giá của 1 ETH là 100 USDC khi Bob cung cấp thanh khoản.
Ngoài ra, pool cũng được cung cấp thanh khoản bởi các LP khác, tổng cộng có 10 ETH và 1.000 USDC. Do đó, Bob sở hữu 10% “cổ phần” trong pool và tổng thanh khoản có giá trị là 2.000 USD.
Phần lớn các pool thanh khoản trên AMM DEX sử dụng công thức x*y = k để duy trì hằng số tương quan giữa hai token. Trong trường hợp này, k bằng 10.000.
Giả sử giá trị của ETH tăng lên 400 USD. Các nhà giao dịch chênh lệch giá (arbitrage traders) sẽ tận dụng cơ hội này và mua ETH bằng USDC từ trong pool, vì giá ETH trên pool sẽ rẻ hơn so với các sàn giao dịch khác, tạo lợi nhuận cho họ. Kết quả là, USDC sẽ được thêm vào pool và ETH sẽ bị rút ra. Sau khi thay đổi, tỷ lệ trong pool sẽ là 5 ETH và 2.000 USD, đảm bảo hằng số k vẫn là 10.000.
Bob quyết định rút tiền của mình, tương đương với 10% “cổ phần” trong pool, tức là 0,5 ETH và 200 USDC, tổng cộng là 400 USD. Bob đã kiếm được lợi nhuận tốt từ việc cung cấp thanh khoản trị giá 200 USD. Tuy nhiên, nếu Bob giữ 1 ETH và 100 USDC thay vì cung cấp thanh khoản, anh ấy sẽ có 500 USD khi giá ETH tăng. Điều này cho thấy rằng Bob sẽ có lợi hơn nếu giữ tài sản thay vì cung cấp thanh khoản vào pool.
Trong trường hợp này, Bob đã tự nguyện chấp nhận rủi ro với Impermanent Loss để bù đắp bằng phí giao dịch, và tổn thất của anh ta không quá đáng kể vì số tiền gửi ban đầu tương đối nhỏ. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng Impermanent Loss có thể gây tổn thất lớn nếu thị trường biến động mạnh.
Tránh rủi ro cho Impermanent Loss
Khi cung cấp thanh khoản với số vốn nhỏ, LP có thể áp dụng các chiến lược sau để giảm rủi ro từ Impermanent Loss:
- Cung cấp thanh khoản vào pool stablecoin: LP có thể chọn các pool stablecoin như DAI/USDT, USDT/USDC, v.v. để tránh Impermanent Loss gần như hoàn toàn. Vì stablecoin được neo theo USD, chúng thường biến động ít hơn so với các tài sản crypto khác. Tuy nhiên, điều này có nghĩa LP sẽ nhận được ít lợi nhuận hơn so với các pool có cặp coin/token rủi ro cao hơn.
- Cung cấp thanh khoản vào pool chỉ có một token: LP có thể tham gia vào các pool chỉ yêu cầu cung cấp một loại token duy nhất, gọi là Single-Asset Liquidity Provisions (SALP), trên AMM DEX. Điều này giúp đơn giản hóa quá trình cung cấp thanh khoản và giảm thiểu Impermanent Loss do sự mất cân bằng giữa các token.
- Cung cấp thanh khoản vào pool có tỷ lệ token chênh lệch cao: Một số nền tảng DeFi cho phép LP cung cấp thanh khoản trong các pool không yêu cầu tỷ lệ cặp token 50/50. Ví dụ như Bancor và Balancer cho phép LP tham gia vào các pool với tỷ lệ khác nhau như 80/20, 60/40, v.v. Điều này giúp LP giảm thiểu rủi ro Impermanent Loss khi giá trị của một trong hai token trong cặp tăng lên. Tuy nhiên, nếu sự chênh lệch giá giữa hai token quá lớn, Impermanent Loss có thể tăng lên đáng kể.
Với các chiến lược trên, LP có thể cung cấp thanh khoản với số vốn nhỏ và giảm thiểu rủi ro từ Impermanent Loss. Tuy nhiên, LP cần thận trọng và cân nhắc kỹ trước khi tham gia cung cấp thanh khoản, và hiểu rõ các yếu tố rủi ro và tiềm năng lợi nhuận của mỗi pool.
Thanh khoản vào các AMM DEX có cơ chế CLMM
CLMM (Concentrated Liquidity Management) là một thuật toán được sử dụng bởi các nền tảng AMM DEX để tập trung thanh khoản vào một phạm vi giá cụ thể, nhằm tăng tính thanh khoản cho các cặp token. Điều này giúp giảm thiểu Impermanent Loss và trượt giá khi người dùng thực hiện swap token.
Các nền tảng AMM DEX nổi bật sử dụng CLMM bao gồm:
- Uniswap: Là AMM DEX lâu đời nhất trên Ethereum, Uniswap V3 sử dụng CLMM để LP chỉ cung cấp thanh khoản trong một khoảng giá cụ thể mà giao dịch thường diễn ra, thay vì toàn bộ phạm vi giá trị tài sản trên thị trường.
- Orca: Là AMM DEX trên Solana, Orca đã phát triển hệ thống CLMM riêng của họ có tên là Whirlpools. Cơ chế CLMM này đã thu hút lượng thanh khoản đáng kể trên hệ sinh thái Solana và Orca đã trở thành nền tảng AMM DEX lớn nhất trên Solana, vượt qua cả Raydium.
- Trader Joe: Là AMM DEX nổi tiếng trên Avalanche, Trader Joe cũng sử dụng cơ chế CLMM. Trader Joe đã lấy cảm hứng và cải thiện từ CLMM của Uniswap V3 và trở thành AMM DEX hàng đầu trên hệ sinh thái Avalanche.
- Cetus Protocol: Là AMM DEX sử dụng CLMM được xây dựng trên hệ sinh thái Sui và Aptos. Với Cetus Protocol, LP có thể thực hiện các chiến lược Maker khác nhau để tối đa hóa lợi nhuận thông qua các pool thanh khoản và giảm thiểu Impermanent Loss.
- Turbos Finance: Là AMM DEX sử dụng CLMM trên hệ sinh thái Sui. Turbos Finance sử dụng mô hình CLMM để hỗ trợ LP kiếm được nhiều lợi nhuận hơn từ phí giao dịch và giảm thiểu Impermanent Loss.
Với sự hỗ trợ của CLMM, các nền tảng AMM DEX này cung cấp các công cụ và chiến lược giúp LP tối ưu hóa lợi nhuận, đồng thời giảm thiểu rủi ro Impermanent Loss trong quá trình cung cấp thanh khoản.
Tổng kết
Impermanent Loss, hay tổn thất tạm thời, đề cập đến một loại rủi ro phổ biến xuất hiện khi Liquidity Provider (LP) cung cấp thanh khoản cho các AMM DEX. Việc tính toán Impermanent Loss là quan trọng để LP có thể hiểu và quản lý rủi ro một cách hiệu quả khi cung cấp thanh khoản. Qua bài viết này, bạn đã có cơ hội nắm bắt thông tin cơ bản về Impermanent Loss, đặc biệt là nếu bạn đang quan tâm đến việc trở thành một Liquidity Provider trong thị trường DeFi.